Thử áp là gì? Quy trình thử áp đường ống tiêu chuẩn TCVN
Thử áp là gì ?
Thử áp (hay thử áp lực) là quá trình kiểm tra khả năng chịu áp lực của các hệ thống hoặc vật liệu, như ống thép, bồn chứa, hoặc kết cấu chịu lực, nhằm đảm bảo rằng chúng có khả năng chịu được áp lực thực tế cũng như độ kín khít của mối nối.
Mục lục
Tại sao phải thử áp đường ống trước khi sử dụng?
Thử áp lực đường ống trước khi sử dụng là bước cực kỳ quan trọng trước khi đưa hệ thống đường ống vào vận hành sử dụng. Dưới đây là những lý do:
1.Đảm bảo an toàn
- Ngăn ngừa sự cố: Thử áp giúp phát hiện sớm các điểm yếu, vết nứt, hoặc khuyết tật trong vật liệu hoặc hệ thống. Nếu không được phát hiện, những lỗi này có thể dẫn đến rò rỉ, nổ, hoặc sụp đổ khi hệ thống hoạt động, gây nguy hiểm cho con người và môi trường xung quanh.
- Bảo vệ con người và tài sản: Trong trường hợp ống dẫn khí, dầu, hoặc chất lỏng có áp suất cao, một sự cố nhỏ có thể gây thiệt hại lớn. Thử áp giúp tránh những rủi ro này bằng cách xác nhận rằng hệ thống có thể chịu được áp suất yêu cầu.
2.Đảm bảo chất lượng công trình
- Xác nhận tính toàn vẹn của hệ thống: Thử áp là cách để kiểm tra và xác nhận rằng hệ thống hoặc vật liệu được lắp đặt đúng kỹ thuật và không có lỗi cấu trúc nghiêm trọng.
- Đánh giá độ bền: Quá trình thử áp cung cấp thông tin về độ bền và khả năng chịu tải của vật liệu hoặc hệ thống. Nếu không có thử nghiệm này, rất khó để đánh giá khả năng hoạt động lâu dài của hệ thống trong điều kiện làm việc khắc nghiệt.
3.Tuân thủ tiêu chuẩn và quy định
- Yêu cầu pháp lý và tiêu chuẩn: Nhiều tiêu chuẩn xây dựng và quy định an toàn yêu cầu phải tiến hành thử áp trước khi hệ thống được đưa vào sử dụng. Việc này nhằm đảm bảo rằng hệ thống đáp ứng các yêu cầu về chất lượng và an toàn.
- Đạt được chứng nhận: Các dự án cần được kiểm tra để đạt chứng nhận từ các cơ quan quản lý hoặc để chứng minh sự tuân thủ với các tiêu chuẩn cụ thể (ví dụ: TCVN, ASME, hoặc API).
4.Phát hiện sớm lỗi của nhà sản xuất hoặc quá trình lắp đặt
- Kiểm tra lỗi trong sản xuất: Test áp lực có thể giúp phát hiện các lỗi sản xuất, chẳng hạn như sự không đồng nhất trong vật liệu hoặc các khiếm khuyết nhỏ trong kết cấu của ống thép hoặc bồn chứa.
- Kiểm tra lỗi trong quá trình lắp đặt: Trong khi lắp đặt, có thể xảy ra những sai sót như mối hàn không đạt chuẩn hoặc kết nối không đúng. Test áp lực là cách hiệu quả để đảm bảo rằng các lỗi này được phát hiện và khắc phục trước khi hệ thống đi vào vận hành.
5.Đảm bảo hiệu suất hoạt động
- Xác nhận khả năng làm việc ổn định: Việc thử áp đảm bảo rằng hệ thống có thể hoạt động ổn định dưới áp suất làm việc mà không bị hư hỏng hoặc rò rỉ, đảm bảo hiệu suất tối ưu trong suốt vòng đời sử dụng.
- Phòng ngừa rủi ro vận hành: Bằng cách kiểm tra khả năng chịu áp suất của hệ thống, Test áp lực giúp phòng ngừa những rủi ro có thể phát sinh trong quá trình vận hành, chẳng hạn như sự cố dừng máy hoặc thất thoát chất lỏng, ảnh hưởng đến năng suất và chi phí.
6.Bảo vệ môi trường
- Ngăn ngừa rò rỉ: Trong các hệ thống dẫn chất lỏng nguy hại, như dầu hoặc hóa chất, việc rò rỉ có thể gây hại nghiêm trọng đến môi trường. Test áp lực giúp đảm bảo rằng hệ thống không bị rò rỉ và giảm thiểu nguy cơ ô nhiễm.
- Tuân thủ các quy định bảo vệ môi trường: Nhiều quy định môi trường yêu cầu phải Test áp lực để đảm bảo rằng các hệ thống không gây nguy cơ cho môi trường, nhất là khi liên quan đến các chất độc hại.
Tiêu chuẩn áp dụng
Quá trình thử áp cần tuân theo các tiêu chuẩn kỹ thuật quốc tế hoặc tiêu chuẩn địa phương (như TCVN, ISO, ASTM, API, ASME) để đảm bảo an toàn và chất lượng của hệ thống ống thép.
TCVN 7972 : 2008 hoàn toàn tương đương với ISO 10802 : 1992. TCVN 7972 : 2008 do Ban kỹ thuật tiêu chuẩn quốc gia TCVN/TC 164 Thử cơ lý kim loại biên soạn
Các thiết bị và dụng cụ dùng để thử áp
Trong quá trình thử áp, các thiết bị được sử dụng để kiểm tra khả năng chịu áp lực của các hệ thống, ống dẫn, bồn chứa, và các kết cấu chịu lực. Dưới đây là các thiết bị phổ biến dùng trong quá trình thử áp:
Máy bơm áp suất
- Máy bơm nước ly tâm công suất 60-100m3/h (2 máy) được sử dụng để bơm chất lỏng (thường là nước) vào trong hệ thống cần Test áp lực
- Bơm thử áp bằng Pitton có thể tăng tối đa 12kg/cm² (1 máy)
Đồng hồ đo áp suất
- Đồng hồ đo áp lực (2 cái) là loại đồng hồ được kiểm định đúng tiêu chuẩn
- Ứng dụng: Đồng hồ đo áp suất được sử dụng trong tất cả các thử áp để theo dõi và kiểm tra áp suất trong các hệ thống ống, bồn chứa, nồi hơi, v.v.
Bình chứa áp suất
- Bình chứa áp suất là thiết bị được sử dụng để chứa và duy trì áp suất ổn định trong quá trình thử nghiệm. Các bình chứa này thường được làm bằng vật liệu có khả năng chịu áp lực cao như thép hoặc hợp kim.
- Các bình chứa áp suất được sử dụng trong thử nghiệm các hệ thống chứa khí nén hoặc chất lỏng, như bình gas, nồi hơi, bồn chứa hóa chất.
Cảm biến áp suất
- Cảm biến áp suất được sử dụng để đo áp suất trong hệ thống và chuyển đổi giá trị đo được thành tín hiệu điện tử để theo dõi và ghi lại.
- Cảm biến áp suất thường được sử dụng trong các hệ thống phức tạp, nơi yêu cầu theo dõi áp suất liên tục và thu thập dữ liệu cho việc phân tích và kiểm tra.
Ống dẫn và phụ kiện (Pipes and Fittings)
Các ống dẫn và phụ kiện bao gồm:
- Khớp nối, cút, van xả, van điều khiển, thùng định lượng 200-500L nước, 2 mặt bích mù, 2 ron cao su DN1500-1800, 6 kích 100T, 70 cục betong 2x1x1cm là hố thế (mỗi đầu 35 cục, có thể thử áp đến 9kg/cm2, 2 cánh phai thép 5000x5000x25mm, thép đệm, bao tải cát, ống thép…
- Ứng dụng: Ống dẫn và phụ kiện được sử dụng trong quá trình Test áp lực để kết nối các thiết bị khác nhau như máy bơm áp suất, bình chứa, và đồng hồ đo áp suất.
Thiết bị kiểm tra rò rỉ
- Thiết bị này được sử dụng để phát hiện và xác định các vị trí rò rỉ trong hệ thống trong suốt quá trình thử áp. Các thiết bị này có thể sử dụng các phương pháp như xả khí hoặc bọt xà phòng để phát hiện các vết rò rỉ.
- Trong các thử nghiệm áp lực đối với ống, bồn chứa, hoặc kết cấu chịu áp lực, thiết bị kiểm tra rò rỉ giúp phát hiện các vết nứt hoặc khu vực không kín trong hệ thống.
Đồ bảo hộ
- Trong quá trình thử áp, việc bảo vệ người và thiết bị khỏi các tình huống nguy hiểm là rất quan trọng. Các thiết bị bảo vệ bao gồm áo giáp, kính bảo vệ, mũ bảo hiểm, găng tay, và các thiết bị phòng cháy chữa cháy.
Quy trình thực hiện thử áp trong các hệ thống đường ống
Quy trình thử áp ống thép là một trong những bước quan trọng nhằm đảm bảo chất lượng và an toàn của hệ thống ống thép trước khi đưa vào sử dụng, đặc biệt trong các ứng dụng dẫn dầu, khí, nước, hoặc các chất lỏng khác.
Dưới đây là quy trình thử áp cho ống DN1600 dài 500-1500m
B1 Chuẩn bị trước khi thử áp
Kiểm tra thiết bị và dụng cụ: Đảm bảo các thiết bị thử áp như bơm áp lực, đồng hồ đo áp, van an toàn, và các thiết bị hỗ trợ khác đều trong tình trạng tốt và đã được hiệu chỉnh chính xác.
Kiểm tra ống thép: Trước khi thử áp, cần kiểm tra bề mặt ống để đảm bảo không có vết nứt, rỗ, hoặc các khuyết tật khác có thể ảnh hưởng đến kết quả thử nghiệm. Đảm bảo ống thép được lắp đặt đúng cách, và các mối hàn (nếu có) đã được hoàn thiện.
Chọn áp suất thử: Áp suất thử thường được chọn lớn hơn áp suất làm việc tối đa của ống thép (thường từ 1.5 đến 2 lần áp suất làm việc). Thông số này cần tuân theo tiêu chuẩn hoặc yêu cầu của dự án.
B2 Lắp đặt hệ thống Test áp lực
Kết nối ống thép với thiết bị thử áp: Sử dụng các khớp nối hoặc mối ghép an toàn để kết nối hệ thống ống thép với bơm áp lực. Đảm bảo không có rò rỉ tại các điểm kết nối trước khi bắt đầu thử nghiệm.
Lắp đặt đồng hồ đo áp suất: Đồng hồ đo phải được gắn chắc chắn vào hệ thống và nằm ở vị trí dễ quan sát trong quá trình thử nghiệm. Nên có ít nhất hai đồng hồ đo áp suất để đảm bảo tính chính xác.
B3 Tiến hành thử áp
Bơm chất lỏng vào ống thép:
- Thường sử dụng nước sạch làm chất lỏng thử áp để giảm nguy cơ cháy nổ và thiệt hại.
- Bơm nước vào ống thép và ngâm 24 giờ để loại bỏ hoàn toàn không khí bên trong, vì không khí có thể làm kết quả thử nghiệm không chính xác và gây nguy hiểm.
- Trong quá trình ngâm phải bơm bổ sung nước và xả khí liên tục.
Tăng dần áp suất:
- Dùng bơm áp lực để tăng áp suất từ từ đến mức 3kg/cm2 trong 30 phút. Trong quá trình này, quan sát cẩn thận sự gia tăng áp lực trên đồng hồ đo để tránh tăng áp suất quá nhanh (nếu tăng giảm áp suất quá 0.2kg/cm2) thì quay về bước 1.
- Nếu quá 30 phút mà áp suất vẫn duy trì thì tiếp tục tăng đến mức 6kg/cm2 và duy trì tiếp trong vòng 2 giờ và liên tục theo dõi bù bổ sung nước.
- Sau 2 giờ mà áp suất vẫn duy trì thì tiếp tục tăng lên mức 9kg/cm3 và duy trì mức này trong 30 phút.
- Sau 30 phút mà áp suất tăng giảm không quá 0.5kg/cm2 thì đường ống coi như đã đạt. Ngược lại áp suất tăng giảm quá 0.5kg/cm2 thì đường ống không đạt và phải quay về bước 1.
B4 Kiểm tra và quan sát
- Kiểm tra rò rỉ: Quan sát toàn bộ bề mặt ống thép và các mối nối để phát hiện bất kỳ dấu hiệu rò rỉ nào (chẳng hạn như nước rỉ ra hoặc sự giảm áp suất trên đồng hồ đo).
- Đo đạc và ghi nhận: Ghi lại các thông số áp suất trong suốt quá trình thử nghiệm. Nếu áp suất giảm đáng kể mà không tìm thấy rò rỉ bên ngoài, có thể có vấn đề bên trong ống thép hoặc tại các mối nối.
B5 Xử lý sau khi thử áp
- Giảm áp suất: Giảm áp từ 9kg/cm2 về 6kg/cm2 và duy trì trong 2 giờ. Nếu áp suất tăng giảm không quá 0.2kg/cm2 thì đường ống đạt, và ngược lại sẽ không đạt và phải quay về bước 1.
- Xả hết chất lỏng: Sau khi thử nghiệm, xả hết nước hoặc chất lỏng thử ra khỏi ống thép. Kiểm tra và làm khô hệ thống nếu cần thiết, đặc biệt là trong các môi trường có thể gây ăn mòn.
- Kiểm tra lần cuối: Sau khi hoàn thành quá trình thử áp, kiểm tra toàn bộ hệ thống một lần nữa để đảm bảo rằng không có hư hỏng hoặc sự cố xảy ra trong quá trình thử nghiệm.
B6 Đánh giá và ghi nhận kết quả
- Ghi lại kết quả: Lập báo cáo chi tiết về quá trình thử áp, bao gồm thông số áp suất, thời gian thử nghiệm, và bất kỳ sự cố nào phát sinh.
- Đánh giá: Nếu ống thép đạt yêu cầu (không có hiện tượng rò rỉ, biến dạng hoặc suy giảm áp suất đáng kể), hệ thống có thể được đưa vào sử dụng. Nếu có sự cố, cần xác định nguyên nhân và tiến hành khắc phục trước khi thử áp lại.
Lưu ý: Việc thử áp cần được thực hiện bởi đội ngũ kỹ thuật có chuyên môn và kinh nghiệm, với đầy đủ các biện pháp an toàn để tránh tai nạn hoặc hư hỏng trong quá trình thử nghiệm.
Những hệ thống và ngành công nghiệp áp dụng quy trình thử áp
Thử áp được áp dụng trong nhiều hệ thống và ngành công nghiệp khác nhau để đảm bảo rằng các thiết bị và kết cấu có thể chịu được áp suất làm việc mà không xảy ra rò rỉ hoặc hư hỏng.
Dưới đây là các hệ thống phổ biến thường được áp dụng thử áp:
Hệ thống ống dẫn
- Ống dẫn nước: Thử áp được thực hiện trên hệ thống cấp nước để kiểm tra khả năng chịu áp lực của các đường ống, đảm bảo không có rò rỉ tại các mối nối hay khu vực dễ tổn thương.
- Ống dẫn khí: Các đường ống dẫn khí tự nhiên, khí nén, hoặc khí gas được thử áp để đảm bảo an toàn, vì rò rỉ khí có thể gây nguy hiểm đến con người và môi trường.
- Ống dẫn dầu và hóa chất: Đặc biệt trong các nhà máy lọc dầu, nhà máy hóa chất, hoặc các cơ sở vận chuyển, thử áp giúp ngăn ngừa sự cố nghiêm trọng như rò rỉ hoặc nổ.
Hệ thống nồi hơi (boiler)
- Nồi hơi công nghiệp: Thử áp là một bước bắt buộc để kiểm tra khả năng chịu áp lực của nồi hơi trước khi đưa vào vận hành, giúp ngăn ngừa nguy cơ nổ do quá tải áp suất.
- Hệ thống sưởi ấm bằng hơi: Kiểm tra các đường ống và bồn chứa hơi để đảm bảo chúng có thể chịu được áp lực khi hệ thống hoạt động.
Bồn chứa và bình áp lực
- Bồn chứa nước: Bồn chứa nước, đặc biệt là bồn chứa nước nóng, cần được Test áp lực để kiểm tra khả năng chịu áp lực và đảm bảo không bị rò rỉ.
- Bình khí nén: Các bình khí nén (như bình chứa khí CO2, oxy, hoặc khí tự nhiên) được Test áp lực để đảm bảo rằng chúng có thể chứa và giữ áp suất an toàn mà không xảy ra nổ hoặc rò rỉ.
- Bồn chứa hóa chất: Test áp lực trên bồn chứa hóa chất rất quan trọng để đảm bảo bồn không bị rò rỉ, tránh gây nguy hiểm cho con người và môi trường.
Hệ thống phòng cháy chữa cháy
- Hệ thống ống PCCC: Các hệ thống chữa cháy bằng nước hoặc bọt khí (sprinkler) được Test áp lực để đảm bảo các đường ống có thể chịu được áp lực cao khi kích hoạt trong trường hợp khẩn cấp.
- Bình chữa cháy: Bình chữa cháy cầm tay cũng cần được kiểm tra áp suất định kỳ để đảm bảo chúng có thể phun ra chất chữa cháy một cách hiệu quả khi cần.
Hệ thống HVAC (sưởi, thông gió, và điều hòa không khí)
- Hệ thống làm lạnh:Test áp lực được thực hiện trên các ống dẫn môi chất làm lạnh và bồn chứa để đảm bảo không có rò rỉ, giữ cho hệ thống hoạt động ổn định và an toàn.
- Hệ thống sưởi: Các ống dẫn nước nóng hoặc hơi trong hệ thống sưởi cần được thử áp để ngăn chặn rò rỉ và duy trì hiệu suất.
Cọc khoan nhồi trong xây dựng
- Cọc khoan nhồi: Thử áp được thực hiện trong quá trình siêu âm cọc khoan nhồi để kiểm tra tính ổn định và khả năng chịu áp lực của bê tông trong cọc khoan nhồi, giúp đảm bảo an toàn và hiệu quả trong việc chịu tải của kết cấu móng.
Hệ thống đường ống trong nhà máy và công trình công nghiệp
- Đường ống trong nhà máy lọc dầu: Các hệ thống dẫn dầu, khí, và hóa chất trong nhà máy lọc dầu được thử áp để đảm bảo an toàn tuyệt đối trong vận hành.
- Hệ thống ống trong nhà máy điện: Đường ống dẫn hơi hoặc nước trong nhà máy nhiệt điện cũng cần được test áp để đảm bảo chúng hoạt động ổn định dưới áp lực cao.
Hệ thống thủy lực và khí nén
- Hệ thống thủy lực: Các đường ống và bồn chứa dầu thủy lực được thử áp để đảm bảo chúng có thể chịu được áp suất mà hệ thống yêu cầu mà không xảy ra rò rỉ hoặc hư hỏng.
- Hệ thống khí nén công nghiệp: Thử áp giúp đảm bảo rằng các hệ thống khí nén hoạt động an toàn và không có sự cố xảy ra trong quá trình vận hành.
Kết cấu xây dựng chịu áp lực
- Hầm chứa và bể chứa ngầm: Bể chứa nước ngầm hoặc bể chứa hóa chất thường được thử áp để kiểm tra tính toàn vẹn của kết cấu trước khi đưa vào sử dụng.
- Kết cấu bê tông chịu áp lực: Trong các công trình xây dựng lớn, các kết cấu bê tông như bể chứa nước hoặc hệ thống thủy điện cũng cần thử áp để đảm bảo khả năng chịu tải.
Lời kết
Thử áp là bước cần thiết để đảm bảo an toàn, chất lượng, và hiệu suất của hệ thống hoặc vật liệu trước khi đưa vào sử dụng.
Nó giúp phát hiện và khắc phục các lỗi tiềm ẩn, bảo vệ con người, tài sản, và môi trường khỏi những rủi ro có thể xảy ra trong tương lai.
Thử áp được áp dụng cho nhiều hệ thống khác nhau, từ ống dẫn, nồi hơi, bồn chứa, đến các hệ thống chữa cháy và kết cấu chịu áp lực.
Mục đích chính là đảm bảo an toàn, ngăn ngừa rủi ro, và xác nhận chất lượng cũng như độ bền của hệ thống trước khi đưa vào sử dụng.
Hùng Phát là đơn vị cung cấp vật tư đường ống cho các công trình, bao gồm:
Mọi chi tiết cần tư vấn xin vui lòng liên hệ
Sale 1: 0971 960 496 Ms Duyên
Sale 2: 0938 437 123 Ms Trâm
Sale 3: 0909 938 123 Ms Ly
Sale 4: 0938 261 123 Ms Mừng
CÔNG TY CỔ PHẦN THÉP HÙNG PHÁT
Trụ sở : Lô G21, KDC Thới An, Đường Lê Thị Riêng, Q12, TPHCM
Kho hàng: số 1769 QL1A, P.Tân Thới Hiệp, Q12, TPHCM
CN Miền Bắc: KM số 1, đường Phan Trọng Tuệ, Thanh Trì, HN